Trump’dan yapay zeka için başkanlık genelgesi

ABD Başkanı Donald Trump, yapay zekayı düzenleyen eyalet yasalarına karşı federal hükümetin daha sert ve merkezi bir çizgi izlemesini öngören başkanlık genelgesini imzaladı. Genelgeye göre federal kurumlar, eyaletlerin yapay zeka alanında çıkardığı bazı düzenlemeleri “federal yetkiyle çelişiyor” gerekçesiyle inceleyebilecek ve gerekli görülürse mahkemeye taşıyabilecek.

Başkanlık genelgesinin ana fikri şu: Yapay zeka gibi ülke ekonomisini ve ulusal güvenliği etkileyen bir alanda 50 farklı eyaletin 50 farklı kural koyması yerine, daha tek tip bir ulusal çerçeve oluşturulması. Trump yönetimi, parçalı düzenin şirketlere uyum maliyeti yüklediğini, ürün geliştirmeyi zorlaştırdığını ve ABD’nin küresel rekabette hız kaybetmesine yol açtığını savunuyor.

Eyaletler artık karar alamayacak mı?

Genelge tek başına eyaletlerin tüm yetkilerini bir gecede ortadan kaldırmıyor. Eyaletler, özellikle tüketici korunması, kamu kurumlarının yapay zeka kullanımı, çocuk güvenliği, deepfake içeriklerle mücadele gibi alanlarda yeni adımlar atmaya devam edebilir.

Ancak yeni durum, eyaletlerin attığı adımların daha hızlı biçimde federal itiraz ve dava tehdidiyle karşılaşabilmesi. Federal hükümet bir eyalet yasasını hedef aldığında, mahkeme süreci yürütmeyi durdurma talebiyle başlayabilir. Bu da eyaletlerin çıkardığı bir düzenlemenin uygulanmasını geciktirebilir veya etkisini azaltabilir.

Neden şimdi gündemde?

Son dönemde bazı eyaletler, yapay zeka sistemleri için şeffaflık, güvenlik değerlendirmeleri ve ayrımcılık riskine karşı test yükümlülükleri gibi düzenlemeler üzerinde çalışıyordu. Trump yönetimi ise bu yaklaşımın ülke çapında “parçalı bir harita” yarattığını ve teknoloji şirketlerinin her eyalette ayrı kurala uymak zorunda kaldığını öne sürüyor.

Kimler destekliyor, kimler itiraz ediyor?

Büyük teknoloji şirketleri ve yatırım çevreleri, ülke çapında tek tip düzenlemeyi daha öngörülebilir bulduğu için genelgeye sıcak bakıyor. Eyalet yönetimleri ve bazı hukukçular ise bunun, eyaletlerin kamu yararı adına güvenlik ve şeffaflık kuralları koyma yetkisini zayıflatacağını savunuyor.